Jainizm Dini Yasam tarzı ve sembolleri

Jainizm

Jainizm nedir?

Jainizm M.Ö 4.yüzyılda Hindistan’da başlamış bir dindir. Aslında din tanımı da çok doğru olmaz. Genel olarak bakıldığında bir yaşam biçimi, felsefe olarak görülür. Kurucusu Mahavira’dır.

“Jain” terimi Sanskrit “Jina” (fatih) kelimesinden çıkarılmıştır ve bu fenomen dünyasında empoze edilen bu sınırların üstüne çıkmayı ima eder.

Mürit konumundaki bir Jaine şravaka , “dinleyici”, denir. Jain Şangha dört unsurdan oluşur: rahipler, rahibeler, mürit erkek ve kadınlar.

Jainizm, Mahavira tarafından Hindistan’da M.Ö. 4. yüzyılda başlatılmış bir din.. Yani aslında din diye tanımlanıyor ama bence din değil bir yaşam biçimi…Günümüzde jainlerin sayısı 4 milyon civarında.

Bir yere oturacaklarsa eğer bir karıncayı veya bir böceği ezebileceklerini düşündüklerinden hemen oturmazlar, önce oturacakları yeri süpürgeyle temizlerler. Bu nedenle ellerinde süpürgelerle dolaşırlar.

Toprağı kazmak suretiyle tarım yapmazlar çünkü kazma işlemi sırasında başka canlıların ölmesine neden olduklarını düşünürler. Ağızlarında maskeyle dolaşırlar çünkü nefes alıp verirken bile bir canlıyı öldürebileceklerini düşünürler.

Katı kurallı ve kesin veganlardır. Sadece et değil mesela eğer sebze köklü bir sebzeyse onu da yemezler, çünkü sebzenin kökünü yemek onlar için gereksiz yere bitkinin canlılığını yok etmektir. Anlayışlarına göre şiddet veya zulüm ile elde edilen her türlü gıda onlar için yenilmemesi gereken gıdalardır.

Tüm bunlar aslında şiddete karşı olduklarındandır,en önemli ilkeleri ve en yüksek mertebeleri olan “Ahimsa” ilkesi nedeniyle her varlığa eşit saygı ve şefkat gösterirler. Şiddet uygulamazlar, onlar için bütün varlıklar ölümsüzdür, sonsuz bir ruha sahiptir ve her varlık kendinden sorumludur. varlıkları, “henüz gelişmemiş olanlar”; “gelişme yolunda olanlar” ve “tekrar doğuş sürecinden kurtulup özgür hale gelenler” şeklinde üç aşamaya ayırırlar.

• Mükemmel insan olma yönünde uğraşırlar.
• herhangi bir tanrıya inanmazlar, zaten insanlar mükemmeldir.
• Daha mükemmel olduğu düşünülen bir tanrı gereksinimleri yoktur.

Ahimsa dışında “Satya” (yalan konuşmamak, gerçeği söylemek), “Asteya” (hırsızlıktan kaçınmak), “Brahmacharya”(seksten uzak durmak) ve “Aparigraha” (sahip olmamak, bir çeşit mülksüzlük gibi) ilkelerine de sahiptirler.

Mahavratas

Gün batımından sonra yemez, içmez ve seyahat etmezler.

Jainizmin kurucusu Mahavira’da 77 yaşında açlıktan ölmüştür. Onlara göre “Beden aç; bırakın aç kalsın. Onu açlığa talim ettirin; bu muameleye ihtiyacı var.” bunlar önemli keşişlik ve çilecilik kurallarından birisidir.

Doğaya ve başka canlara bu kadar saygı dolu olan Jainler, tüm bunlarla belki de çelişebilecek bir yetkiye sahiptirler. Kendi canlarına kıyabilme yani intihar etme hakkı…
Jainler ölmeye karar verdikleri andan itibaren yeme, içme, cinsellik gibi ihtiyaçlarını ve alışkanlıklarını azaltmaya başlarlar.
Hayatlarının son dönemlerini ölüm orucu yaparak geçirirler. Böylece hayattan vazgeçme sonucu kendiliğinden ölürler.
Bu aynı zamanda çilecilik kuralını da destekler, çile çekerek ölen bu kişiler aziz veya azize ilan edilir.

Jainler, Shvetambara ve Digambara adında iki büyük mezhebe bölünmüştür. Digambara mezhebindekiler daha katıdır, ‘gök elbisesi’ anlamına gelen isimlerinin hakkını vererek tamamen çıplak olarak gezerler. Bu, maddi olan tüm şeylerden uzak durulması anlamına gelir. Bu uygulamayı günümüzde de sürdüren Jain’ler manastır ve tapınaklardan dışarıya pek çıkmaz.

Jainlerin bazı temel sembolleri vardır. Bu sembollerden biri Jain Ahimsa Yemini’ni sembolize eder ve bir elin avucunun üstünde bir tekerlek ile tasvir edilir. Bunun dışında, swastika en kutsal sembollerdendir.

Ana Jain sembollerinden bazıları:

• Tirthankaralara 24 Lanchhana
• Aşta-mangalları.
• Om
• Triratna ve Şrivatsa.
• Dharma-çakra ve Siddha-çakra.

Jain Edebiyatı
En eski Jain edebiyatı Şauraseni ve Ardha-Magadhi Prakrit’tir. (Agamalar, Agama-tulya, Siddhanta metinleri vs.). Birçok klasik metin ise Sanskritçedir. Sonraki dönem Jain edebiyatı Apabhramsha, Hintçe (Hindi), Tamilce, Kannada gibi dillerde yazılmıştır.

Kutsal Yerler, Mekânlar
Hindistan’ın farklı köşelerinde birçok Jain tirthası (hac yeri) bulunmaktadır.

Şikharji, Jharkhand vilayetinde bulunur ve Hindistan’daki en kutsal Jain dini mekânı olarak görülür. Parşwanathji olarak da anılır. Parşwanath Tepesi yaklaşık 1366 m yüksekliğindedir ve Mahavir’in yanı sıra yirmi Tirthankara da burada Nirvan’a ulaşmıştır.
Şravanabelagola, Karnataka’da bulunur, Jain azizi Gomateşwar’ın anıt heykelidir.
Dilwara Tapınakları, Rajasthan’daki Abu Dağı’na kurulu beyaz memerden yapılmış Jain tapınak kompleksi.
Ranakpur Tapınakları, Rajasthan, Ranakpur’daki büyük beyaz mermerden yapılmış Jain tapınak kompleksi.
Palitana, Gujarat’ta bulunan en sık ziyaret edilen Jain tapınağı.
Girnar, Gujarat’ta bir tapınak.
Bawangaja, Madhya Pradesh’te bulunan Jain tapınak ve anıt heykellerinden oluşan kompleks.
Kundalpur, 63 tapınaklı Siddha-kshetra.
Ayrıca Amerika Birleşik Devletleri, New Jersey’deki bir tapınak da hac yapılabilecek kadar değerli sayılmaktadır: Siddhachalam.

Kutsal Kitapları
5.yüzyılda büyük bir meclis; Şvetambaraları Valabhi ‘ de toplayarak bir araya getirdi. Burada kutsal metinler bir daha değiştirilmemek üzere bir araya getirilerek yazılmak suretiyle Janizm ‘in kutsal kitabı “Agamalar “ meydana gelmiştir.

Günümüzde Janizm (Caynacılık)
Caynalar “ahimsa” ilkesine dayanarak zanaatla ilgilenmediklerinden çoğu tüccar ve zengindir. Bütün insanların çeşitliliğine inanan Caynalar Budistlerin tersine herkesle yemek yerler. Hindularınki kadar katı olmayan mesleklere bağlı bir kast sistemini benimsemişlerdir. Günümüz de sayısı yaklaşık 4.000.000 olan Janizm taraftarlarının, büyük çoğunluğu Hindistan ‘da yaşamasına karşılık Avrupadan Amerikaya hatta Avustralya’ya kadar Janist topluluklara ve ibadet yerlerine rastlamak mümkündür.