ATOPİ NEDİR?

Alerji ve atopi terimleri sıklıkla birbirlerinin yerine kullanılırlar. Oysaki bunlar benzer olmakla birlikte içerikleri farklı olan ifadelerdir. En yaygın anlayışla allerji, tip 1 aşırı duyarlılık reaksiyonudur. Yani daha önceden duyarlı hale gelmiş bir bireyin duyarlı olduğu alerjenle karşılaşmasını takiben oluşan klinik tablodur.

Diğer taraftan atopi, bir kişinin taşıdığı genetik özellikler nedeniyle alerji gelişimine eğilimli olması halidir. Söz konusu genetik yapı, alerjenlere karşı aşırı immün yanıt vermeyi belirlemektedir.

Bu allerjenler; astım, allerjik rinit ve atopik dermatite neden olur ve toplumun yaklaşık %25’inde görülür.

Allerjiden yakınan çoğu kişi için atopik yapı söz konusudur. Burada “heredite” dediğimiz kalıtım önemli rol oynar ve ailede bir çok kişide allerjik hastalık bulunur. Atopik kişiler, IgE sınıfı antikorları sentezlemeye yani allerjik olmaya genetik olarak yatkındır.

Bu IgE antikorları çevrede bulunan polenler, ev tozu akarları ve küf mantarı sporu gibi alerjenlere karşı reaksiyon verirler.

Klasik olarak 3 tip atopik hastalık vardır.

Bunlar;

• atopik dermatit (egzema),
• allerjik rinokonjunktivit
• allerjik astımdır

Ayrıca alerjik anne ve babaların  çocukları arasında da allerjik hastalıkların görülme sıklığı yüksektir.

1. Annesi ya da babası allerjik olan bir çocuğun herhangi bir şeye allerjisinin olması riski %30’dur.
2. Hem annesi hem de babası allerjik olan bir çocukta bu risk %47-60’a çıkmaktadır.
3. Eğer anne ve babanın her ikisi de non-atopik ise  bu durumda herhangi bir  atopik hastalık gelişimi %13’e düşer.
4. Bununla beraber, bazen allerjiler o jenerasyonda görülmeyebilir. Gerçekten de allerjinin kalıtımı çok faktörlüdür.

 

Genetiğin yanısıra bir veya birden fazla faktör ile birlikte alerjik hastalıklara yatkınlık oluşur.

Genel kabul gören görüşe göre, allerjik hastalıklar karmaşık genetik faktörler ile çevresel etkenlerin etkileşimi sonucu ortaya çıkmaktadır. Çevresel faktörler arasında, hava kirliliği (nitrojen oksit, sülfür, ozon gibi), endüstriyel kimyasal maddeler, sigara dumanı ve enfeksiyonlar önemli rol oynamaktadır. Bunlar solunum yolu epitelinde ve müköz membranlarda hasar yaparak alerjenlerin girişini kolaylaştırmakta, ayrıca alerjenlerin antijenitesini artırmaktadır.

Atopiden ayrı olarak bir de psödoallerji (yalancı, allerjiyi taklit eden)’ler vardır. Bunlar astım, rinit, ürtiker, anjiyoödem şeklinde atopiyle aynı semptomları gösterebilir. Ancak  nonatopik kişiler, çevresel allerjenlere karşı kolayca duyarlanmazlar. Psödoallerji durumunda, IgE antikorlarının sentezlenmesine genetik bir yatkınlık söz konusu değildir. Ayrıca, psödoallerjik reaksiyonların  immünolojik kökenli olmadığı düşünülmektedir.